Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı ( ZİÇEV) Tekirdağ Şubesi Müdürü Yaşar Güneş, gazetemize önemli açıklamalarda bulundu.
24 yıldır ZİÇEV’de çalışan ve ömrünü zihinsel yetersiz çocuklara adayan, onlarla zaman zaman baba-çocuk, zaman zaman ağabey-kardeş, zaman zaman dostça ilişkiler geliştiren ve sürdüren, her bir öğrencisini çok yakından, ayrıştırıcı özellikleri ile birlikte tanıyan, candan tavırlarıyla hepsiyle bir sevgi-saygı ağı oluşturan Güneş, hem kurumun çalışma şekli ve faaliyetleriyle ilgili bilgilendirme yaptı, hem de zihinsel yetersiz çocukları keşfetme ve geliştirme yollarıyla ilgili çeşitli detaylar verdi.
Öncelikle bazı çocukların, akranlarından farklı olduğunu keşfetme konusuyla ilgili açıklamalarla sözlerine başlayan Güneş; özel bireyin durumunun ne kadar erken fark edilirse, birey için o kadar önemli ve faydalı olduğunu belirtti. Güneş bu konudaki düşüncelerini şu sözlerle ifade etti:
TEŞHİS-KABULLENİŞ
“Bu zorlu yolculuğun en başından başlayalım. Çocuğunuz dünyaya geldi. Baktınız ki, gelişimi normal çocuklardan daha farklı bir şekilde ilerliyor. Bu geç konuşma, geç yürüme gibi özelliklerle ya da bakışlarla, dokunuşlarla kendini belli edebilir. Tecrübeli, yani başka çocuğu da olan aileler bu gibi farklılıklar konusunda daha bilinçlidir. Durumu görüp, diğer çocuklarından ayırt edebilir ve teşhis konusunda daha hızlı davranabilir. Fakat ilk kez çocuk sahibi olan ailelerde durum daha farklı ilerliyor. Çocuğun geç konuşmasına dair yapılan eleştirilere, “ailede geç konuşan biri”ni örnek göstererek ona benzediğini sanıp, konuşmasını beklemeye devam ediyorlar. Zaman geçiyor. Böylece çocuğun 4 yaşına kadar konuşmaması onun için bir sorun gibi görünmüyor. Tabii ailelerde kabullenmeme durumu da ortaya çıkıyor. Kabullenmeme, çocuğu birçok konuda geç bırakmış oluyor. Bazı ailelerde, tecrübesiz olan anne-baba fark etmese bile, anneanne, babaanne çocuğun farklı olduğu konusunda anneyi uyarıyor. Örneğin o yaşlarda bir çocuğun bir nesneyi işaret parmağı ile göstermesi lazım, adıyla seslenince bakması lazım, tekerlekli bir oyuncağı yerde sürebilmesi lazım vs. fakat çocuk bunların hiçbirini yapmıyor. Böylelikle aile bir sağlık kurumuna başvuruyor. Teşhis net olarak koyuluyor. Duruma göre belirlenen yüzdelik dilimlerle, çocuğa bir engelli raporu veriliyor. Eskiden özürlü deniyordu, biliyorsunuz. Artık bu kelimeyi lügatımızdan çıkardık. Engelli deniyordu ama o kelime de lügatımızdan çıkmak üzere. Böyle bireylere artık “Özel gereksinimli birey” deniyor.
RAPOR-GELİŞİM
Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı, doğumdan itibaren orta yaşların sonuna kadar birçok alanda eğitimler veriyor. Devlet hastanelerinden alınan engelli raporu ile birlikte rehberlik araştırma merkezindeki uzmanlara gidiliyor. Uzmanlar burada bireyi değerlendiriyorlar. Bireye çocuk engelli raporu veriliyor ya da 18 yaşını aşmış bireylere tam bağımlı veya kısmi bağımlı raporu veriliyor. Rapor sonucuna göre, eğitim alabilir derlerse birey, ZİÇEV’den destek eğitimi alıyor. Devlet tarafından özel gereksinimli çocuklara bu vakıfta ücretsiz seans hakları tanınıyor. Ayrıca vakıf, isteyen ailelerin çocuklarına ücretli olarak da özel eğitim ve rehabilitasyon hizmeti verebiliyor.
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet veren kurumda zihinsel yetersiz öğrencilerin sıkılmadan, dolu dolu, harika vakit geçirebileceği, aynı zamanda birçok bilgiyle tanışıp hem zihinsel hem bedensel hem de sosyal anlamda kendini geliştirebileceği birçok alan bulunuyor. Vakıfta; Duyu Bütünleme Odası, Uzay Terapi Salonu, Beden Eğitimi , Jimnastik (Spor Salonu), Kondisyon Salonu, Hidroterapi Salonu, İşlik ve Atölyeler, Disko (Ritim ve Müzik Odası), Fotoğraf Atölyesi, Resim Atölyesi, Basketbol ve Voleybol gibi grup oyunlarının oynanabileceği kapalı saha, masa tenisi, Uygulama ve Hobi Bahçesi gibi öğrencilerin el-göz koordinasyonu ve el becerilerini, öz bakım ve sosyal yaşam becerilerini destekleyici, tamamlayıcı fiziksel donanımlar mevcut.
EĞİTİMLER
Eğitimler sırasında; Bilişsel Becerilere Hazırlık, Eşleme – Taklit ve Yönerge Takip Becerileri, El Becerileri ve El-Göz Koordinasyonu, Öz-bakım ve Günlük Yaşam Becerileri, Sosyal Hayat ve Toplumsal Uyum Becerileri, Türkçe – Matematik ve Okuma Yazma Becerileri, Dil, Konuşma ve Alternatif İletişim Becerileri, Alıcı Dil – ifade Edici Dil Becerileri, Motor, Oyun ve Müzik Becerileri, İleri Düzey Fonksiyonel Beceriler, Proprioseptif-Taktil-Vestibuler Sistem ve Psikomotor Beceriler gibi gelişimsel uygulamalar gerçekleştiriliyor. Ayrıca öğrencilerin temel özel eğitimlerini tamamlaması için; Özbakım Becerileri, Toplumsal Uyum, Davranış Düzeltme, Kavram Geliştirme, Dil Gelişimi ve Konuşma, Türkçe, İletişim Becerileri, Serbest ve Konulu Oyunlar, Bilgisayar, Sanat Eğitimi ve El Becerisi Gelişimi, Bağımsız Yaşam Becerileri, Beslenme Eğitimi, Basit Matematik ve Hayat Bilgisi dersleri de veriliyor.
Vakıf destekli eğitim faaliyetleri kapsamında Küçük Adımlar Erken Yaş Eğitim Programı, Aile Eğitimi, El Sanatları ve Mesleki Eğitim, Müzik Eğitimi, Spor Eğitimi uygulamaları bulunuyor.
DESTEKLER
Vakıf, devletten bir miktar maddi destek alıyor fakat bu çok cüzi bir rakam olduğu için, ancak binanın elektrik, su ve doğalgazını ödemeye yetiyor. Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı ( ZİÇEV) Tekirdağ Şubesi Müdürü Yaşar Güneş, gönüllü olarak yapılan bağışların düzensiz ve çok düşük miktarda olduğunu belirtiyor. Vakfa kayıtlı öğrencilerin gelişimlerini tam anlamda destekleyebilmeleri için yüksek maddi imkanlara sahip olmalarının avantaj olacağını belirten Güneş, “Sadece raporlu öğrencilere verilecek olan eğitim için Milli Eğitim Bakanlığı’ndan maddi destek alıyoruz. Geriye kalan tüm masraflar, malzeme alımı, yemek tedariki, vergi, stopaj, çalışanların ve ücretli öğretmenlerin maaşları vs hep bağışlarla gerçekleşiyor. Daha önce binamız kömürle ısınıyordu, kömürü de bağışla alabiliyorduk fakat şimdi doğalgaza geçtik, binamız yerden ısıtmalı, tabii bu da masrafı biraz arttırdı.” Diyor.
İHTİYAÇLAR
Türkiye’nin çeşitli şehirlerine öğrencileriyle birlikte geziler düzenleyen vakıf, gezi kapsamındaki yolculuk masrafını belediyelerden karşılayabiliyor. Araç tedariki konusunda hem Süleymanpaşa hem de Büyükşehir Belediyesi’nden yardım aldıklarını belirten Güneş, “Aradığımızda kimse bizi geri çevirmiyor.” Diyor fakat yardımların düzenli ve sürekli olmadığını vurgulayarak, destek için hep birilerini aramak zorunda kalmaktan da rahatsızlık duyduğunu dile getiriyor. Bu konuda biraz PR eksikleri olduğunu dile getiren Güneş, “Bir çok insan vakfımız hakkında bilgi sahibi değil. Evet, böyle bir kurum olduğundan herkes haberdar ama kapsamlı bir şekilde bilgisi olan yok. Çünkü kimse tarafından ziyaret edilmiyoruz. Burada ne gibi eğitimler veriliyor, kimlerin yaralarına dokunuyoruz, hangi şartlarda, ne gibi eğitimler veriyoruz, neye ihtiyacımız var hiç kimsenin haberi yok. Bizim kasamıza giren her kuruş, buradaki çocukların eğitimine katkı sağlayacak şekilde dönüşüyor. Vakfımızın buna çok ihtiyacı var” İfadelerini kullanıyor.
Daha önce Asyaport tarafından 15 bin TL’lik oyuncak desteği aldıklarını belirten Güneş, Dağlı Yoğurt’un haftalık olarak kuruma taze yoğurt bağışında bulunduğunu dile getirdi.
YOLCULUK
“Günümüzde 67 çocuktan 1’i otizmli olarak doğuyor.” Diyen Güneş, eve kapanmanın etkilenme düzeyinde artışa yol açtığını belirtti. Güneş: “Pandemi zaten bunu körükleyen nedenlerden bir tanesi oldu. Çünkü eve kapandık. Eve kapanınca ister istemez televizyona bağımlılık arttı. Dizilere bağımlılık arttı. Etkilenme düzeyi fazlaysa, çocuklarda düzelme ve gelişme o kadar yavaş oluyor. Evet, otizmli bir çocuğu tamamen normal birine dönüştürmek imkansız. Fakat düzenli eğitimle gelişimlerini destekleyip kendine yetebilen hatta bir meslek edinebilen vatandaşlara dönüştürebiliriz. Bu tabii ki gıdım gıdım oluyor. Fakat çok yavaş bir yolculuk olsa da, illa ki bir gelişim kaydediliyor. İğneyle kuyu kazmak gibi. Ama Atatürk’ün bir sözü var: “Eğitimde feda edilecek tek bir fert dahi yoktur.” Yerimizde saymak yerine, bir adım bile atsak kardır. Eğitim gerçekten çok gerekli. Özel gereksinimli bir birey, gerekli eğitimlere 3 yaşında başlayabilir ve bu eğitimleri 50 yaşına kadar sürdürebilir. Bunca yıllık emek elbette boşa gitmeyecektir. Bizim vakfımızda bu konuda her imkan sağlanıyor. Burada her yaştan öğrencimiz var. Bazı aileler küçük çocuklarının burada farklı yaş gruplarıyla, yetişkinlerle beraber öğrenim görmesini istemiyor, etkilenir diye korkuyorlar fakat biz burada hiçbir bireyi yalnız başına bırakmıyoruz. Her zaman herkes kontrol altında ve çocuklarla yetişkinlere tabii ki ayrı günlerde, farklı zaman dilimlerinde eğitim veriyoruz. Bu yüzden kapımız her yaştan özel gereksinimli bireye açık.” Dedi.
PROJELER
ZİÇEV’de el sanatları eğitimine önem verildiğini dile getiren Güneş, bu konuda bir çok projeler gerçekleştirdiklerini ve gerçekleştirmeye devam ettiklerini belirtti. ZİÇEV Fotoğraf Atölyesi Projesi‘nde zihinsel engelli 12 bireye fotoğraf çekme teknik ve yöntemleri öğretildi. Onlara bir işte çalışabilecek zaruri beceriler kazandırıldı ve istihdam edilebilirlikleri arttırıldı. Trakya Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen projede zihin engelli çocuklar başta Tekirdağ, Kırklareli, Edirne, Nevşehir (Kapadokya), Bursa ve Eskişehir illerinin tarihi ve kültürel yerler fotoğraflandı.
Keçe Aksesuarları Projesi’nde, Tekirdağ’da yaşayan zihinsel engelli bireylerin “Keçe Aksesuarları Yapımı” konusunda bilgi ve beceri sahibi olmalarını sağlandı. İŞKUR tarafından desteklenen projede zihinsel engelli öğrenciler keçe malzemesinden hediyelik süs eşyaları yaptı.
Seramik Atölyesi Projesi’nde zihinsel engelli bireyler için seramik atölyesi kuruldu ve seramik çamurundan süs eşyaları yapıldı. Trakya Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen proje sonucunda zihinsel engelli öğrencilerin yaptığı seramik süs eşyaları Tuğlalı Park’ta açılan stantta Tekirdağ halkımızın beğenisine sunuldu.
“ Erken Yaşta Güvenilir Değerlendirme Demek, Sağlıklı Nesiller Demek” sloganı altında gerçekleştirilen projede ise risk altındaki gelişimsel geriliği olan çocukları erken dönemde tanıyıp değerlendirme ve müdahaleye yönelik işlemlerin başlatılması amacıyla “Çocuk Değerlendirme Testleri” sertifikasyon eğitim programı düzenlendi. Trakya Kalkınma Ajansı Tarafından Desteklenen projede, öğretmenler Çocuk Değerlendirme Testlerini kullanabilme konusunda uygulama eğitimi aldılar, başarılı olanlar da sertifikalarını aldılar. Bu projeye Milli Eğitim Müdürlüğü Şehit Öğretmen Neşe Alten Anaokulu ve Yahya Kemal Beyatlı Anaokulu öğretmenleri de katıldılar.
BAŞARILAR
ZİÇEV Tekirdağ Şubesi’nde eğitim gören bir çok özel gereksinimli birey, hayatının ileriki döneminde özel yerlere geldi. Örneğin down sendromlu Emirhan Akçakoca adındaki öğrenci kısa sürede kendisini geliştirip, ulusal yarışmalarda çok sayıda başarı elde etti. Emirhan Akçakoca, Türkiye şampiyonluklarının yanı sıra Avrupa ve dünya şampiyonlukları da yaşayarak 20'si altın 27 madalya kazandı, 100 metre ile triatlonda dünya rekoru kırdı. Şuayip adındaki başka bir öğrencileri ise Marmaraereğlisi’nde bulunan GAZDAŞ’da devlet memuru olarak göreve başladı.
Orta ve yüksek derecede engelli olan bireylerin iş bulması ve meslek edinmesinin zor olduğunu belirten Güneş, hafif düzeydeki öğrencilerin hayata kaynaştırılmasının daha kolay olduğunu dile getirdi.
Daha sonra gazetemiz muhabirlerine Zihinsel Yetersiz Çocukları Yetiştirme ve Koruma Vakfı ( ZİÇEV) Tekirdağ Şubesi binasını gezdiren Güneş, her bir odada ve alanda verilen eğitimleri tek tek anlattı.
SONUÇ
O sırada el sanatları dertsini gerçekleştiren Şenay Kiraz isimli öğretmen, öğrencilerle olan iletişiminden ve bunun sonucunda ortaya çıkan güzel işlerden bahsetti. Öğrencilerin yaptığı deri çanta, deri cüzdan, deri bileklik gibi ürünleri gösteren Şenay öğretmen, öğrencilerin el sanatlarına yatkın olduğunu ve bu dersin onları sakinleştirdiğini dile getirdi. Ders sonucunda ortaya çıkan ürünlerin, öğrencilerin özgüvenini ve el becerisini geliştirdiğini vurguladı.
Begüm Aşık isimli resim öğretmeni ise, öğrencilerin rapor durumlarına göre bir eğitim verdiklerini dile getirerek, resim yaparak onların hayal güçlerini geliştirdiklerini ve duygularını bu yönde daha iyi aktarabildikleri için iletişimlerini güçlendirdiklerini söyledi.
ZİÇEV’in Tekirdağ Şubesi’nde her yaştan zihinsel engelli bireyin dikkatini çekecek, eğitimine ve gelişimine katkı sağlayacak, onları hayata bağlayacak, sosyal olarak kaynaştıracak bir çok imkan bulunuyor. Bilinçlenerek ve bağışları genişleterek, destekleri arttırarak ve artmasına köprü olarak imkanların gelişeceğini, böylece ZİÇEV’e kayıtlı her bir bireyin daha hızlı ve çok yönlü gelişebilceğini dile getiren kurum Müdürü Yaşar Güneş, burada kayıtlı her bireyin onlar için çok önemli olduğunu, hayata kazandırılmış her zihinsel engelli şahsın bir şans, geleceğe büyük katkı ve umut olduğunu söyledi. “Biz burada kocaman bir aileyiz. Burayı isteyen herkes gelip görebilir, bizimle tanışabilir. Biz burada, dezavantajlı bir kesime yardım için, destek için bulunuyoruz. Dileyen bize katılabilir. Eksiklerimizi görsünler, yardıma ihtiyacımız olan noktaları görsünler ve bu çocuklara bir şans versinler. Ne kadar malzememiz olursa, o kadar hızlı yol alırız.” Diyen Güneş, erken teşhisin önemine de şu sözlerle değinerek konuşmasını sonlandırdı: “Erken teşhis, her şeyde olduğu gibi bu durumda da çok önemli. Eğitimlerine 3 yaşında başlayan bir çocuk ile 20 yaşında başlayan bir genç arasında çok çok fark oluyor. Bu aşamada ailenin durumu fark edip, doktor kontrollerini olabildiğince erken yaşta yaptırması gerekiyor. Gerekli raporlarına ulaşması gerekiyor. Gelişim için bu çok önemli.”
